Φωτεινές νησίδες

Δεν καταλαμβάνει κάποια ξεχωριστή θέση στη μελέτη της γυναικείας σεξουαλικότητας το δοκίμιο του Freud  Η ψυχογένεση μιας περίπτωσης γυναικείας ομοφυλοφιλίας (1920). Αν και ο συγγραφέας ξεδιπλώνει κι εδώ  τις γνωστές στιλιστικές του ικανότητες, είναι έκδηλη η αμηχανία που διαπερνά το κείμενο• η “σκοτεινή ήπειρος”, όπως αποκάλεσε αργότερα (1926) την γυναικεία σεξουαλικότητα, αποτελεί προφανώς την πηγή της δυσκολίας του Freud που αποτυπώνεται ακόμα και στο ότι σε αντίθεση με άλλους-ες ασθενείς του η συγκεκριμένη δεν ονομάζεται ούτε καν με αρχικά. Αλλά υπάρχουν πολλές φωτεινές νησίδες που δεν αφορούν όμως το διαπραγματευόμενο θέμα αλλά ζητήματα τεχνικής και απόψεις του για τα υποκριτικά όνειρα ή προσεγγίσεις του θέματος της αυτοκτονίας.  

Αίφνης διαβάζουμε:

 «Η ανάλυση έχει εξηγήσει το αίνιγμα της αυτοκτονίας ως εξής: πιθανώς κανείς δεν βρίσκει την απαιτούμενη ψυχική ενέργεια να σκοτώσει τον εαυτό του αν, πρώτον, δεν σκοτώνει ένα αντικείμενο με το οποίο είναι ταυτισμένος και, δεύτερον,  δεν στρέφει σε βάρος του εαυτού του μια επιθυμία που απευθύνεται σε κάποιον άλλον.»

«Δεν είναι αδιάφορο αν κάποιος έρχεται στην ανάλυση από μόνος του ή τον οδηγούν εκεί άλλοι- αν αυτός ο ίδιος θέλει να αλλάξει ή μόνον οι συγγενείς του που τον αγαπούν (ή που θα περιμέναμε να τον αγαπούν)…η ιδανική κατάσταση για την ανάλυση είναι όταν κάποιος, όντας κύριος του εαυτού του, υποφέρει από μια εσωτερική σύγκρουση που δεν μπορεί να λύσει μόνος του και καταφεύγει στον αναλυτή ζητώντας την βοήθειά του…καταστάσεις όπως εκείνη του επίδοξου ιδιοκτήτη  που παραγγέλλει στον αρχιτέκτονα μια βίλα σύμφωνα με τα δικά του γούστα και ανάγκες ή εκείνη του ευσεβούς δωρητή που αναθέτει σε ένα καλλιτέχνη να ζωγραφίσει μια θρησκευτική εικόνα στη γωνία της οποίας να υπάρχει το πορτρέτο του, απόδειξη της λατρείας του, είναι τελείως ασύμβατες με τις αναγκαίες συνθήκες της ανάλυσης.»

Οι απόψεις του για τα υποκριτικά όνειρα και το ρόλο τους κατά την ανάλυση, δηλ. σε σχέση με την μεταβίβαση, καταλαμβάνουν σημαντικό τμήμα του κειμένου και η εφαρμογή τους δεν περιορίζεται στη συγκεκριμένη ανάλυση • όπως επίσης η ανάδειξη της συμμετοχής του προσυνειδητού στον σχηματισμό των ονείρων.

Ο Freud θίγει ζητήματα τεχνικής λιγότερο ή περισσότερο, σε όλο το έργο του και όχι μόνο στα συγκεκριμένα κείμενά του περί τεχνικής (1911-1915). Ο Μωυσής του Μιχαήλ Αγγέλου (1914) δεν είναι μια κατασκευή από την αρχή μέχρι το τέλος;